Kütle Hacim, Maddenin Ölçülebilir Özellikleri Konu Anlatımı 2021 2022

 MADDENİNİ ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ

Doğada bulunan tüm maddelerin kütlesi ve hacmi vardır. Maddelerin bu özellikleri ölçülebilir özelliklerdendir. Kütle ve hacim belirlenen ölçü birimleriyle ölçülür. (Isı, ışık, ses, elektrik, gölgenin; madde olmadıkları için kütle ve hacimleri yoktur.)

 KÜTLE

Her maddenin belirli bir miktarı vardır. Madde miktarına kütle denir. Katı maddelerin kütlesi eşit kollu veya elektronik terazi ile ölçülür.  Kütlenin birimi kilogramdır. Sembolü kg’dır.            *1 kilogram= 1000 gram     *7 kg= 7000 g     *19 kg= 19000 g

 

Eşit kollu terazi ile katıların kütlesini ölçmek için aşağıdaki adımları uygularız:

1. Terazinin bir kefesine kütlesi ölçülecek madde konulur.

2. Terazinin diğer kefesine demirden yapılmış standart ağırlıklar konur.

3. Terazinin kefeleri dengeye geldiğinde maddenin kütlesi belirlenmiş olur.

 

Sıvı maddelerin kütlesini doğrudan terazinin kefesine dökerek ölçemeyiz. Sıvı maddelerin kütlesi kap kullanılarak ölçülür. Sıvının kütlesini ölçmek için aşağıdaki adımları uygularız:

1. Kabın kütlesi ölçülür. Boş kabın kütlesine dara denir.

2. Kütlesi ölçülecek sıvı, boş kabın içine dökülür ve terazide tartılır. Elde ettiğimiz ölçüm kabın ve sıvının toplam kütlesidir. Bu kütleye brüt kütle denir.

3. Sıvının kütlesini bulmak için brüt kütleden kabın kütlesini çıkarmamız gerekir. Elde ettiğimiz değere sıvının net kütlesi denir.

Sıvının kütlesi = Brüt kütle - Kabın kütlesi

 

Örnek Problem:

Kabıyla birlikte tartılan bir kavanoz reçelin brüt kütlesi 2500 gram, kavanozun kütlesi 500 gram ise reçelin net kütlesi kaç gramdır?

Çözüm: Brüt kütle – Dara = Net kütle è   2500 – 500 = 2000 gram reçelin kütlesi.

Gazların Kütlelerinin Ölçülmesi

Gaz maddelerin kütleleri de sıvı maddelerin kütleleri gibi ölçülür.  Sıvıların ölçülmesinde olduğu gibi önce gaz maddelerin konulacağı kabın darası ölçülür. Daha sonra gaz madde doldurularak yeniden ölçüm yapılır. Son ölçüm ile ilk ölçüm arasındaki fark gaz maddenin kütlesini verir.

HACİM

Kütle gibi hacim de maddenin ölçülebilir özelliklerindendir. Hacim, maddenin boşlukta kapladığı yere denir.

Maddelerin hacimlerini ölçmek için dereceli silindir, beher, dereceli kap kullanılır. Dereceli silindir, camdan veya plastikten yapılmış dış yüzeyi ölçeklendirilmiş bir kaptır.

Sıvıların hacmini ölçmek için aşağıdaki adımlar uygulanır:

1. Hacmi ölçülecek sıvı madde dereceli silindire dökülür.

2. Sıvı seviyesinin dereceli silindirde denk geldiği sayı, o sıvının hacmidir.

 

Hacim birimi litredir. Sıvı maddelerin hacmi litre veya mililitre birimleri kullanılarak belirtilir. Bu birimler sırasıyla “L” ve “mL” sembolleriyle gösterilir. 1 L = 1000 mL   7 L = 7000 mL      19 L = 19000 mL

 

Katıların hacmi nasıl ölçülür?

 Düzgün bir şekle sahip olmayan katı maddelerin hacimleri de dereceli kaptan faydalanılarak ölçülür. Elimizdeki silginin, cebimizdeki bozuk paranın ya da parkta ayağımıza takılan bir taşın hacmini nasıl ölçeriz?

1. Dereceli kabın içine sıvı dökülür. Sıvının hacmi not edilir.

2. Daha sonra sıvının içine hacmi ölçülecek katı madde bırakılır.

3. Dereceli kaptaki sıvının yükseldiği değer belirlenip not edilir.

4. İki değer arasındaki fark katı maddenin hacmini verir.

 

UYARI: Şeker ve tuz gibi katılar sıvı içinde çözündüklerinden hacimlerini suya atarak ölçemeyiz. Bu nedenle şekerin tuzun hacmini boş dereceli silindir ile ölçebiliriz.

Gazların belirli bir hacimleri yoktur. Bulundukları her yerin tamamını doldurur. Nerede bulunuyorlarsa, bulundukları yerin hacmi kadar yer kaplar.

Tüm 4. Sınıf Fen Bilimleri Konuları İçin Tıklayınız

Benzer Yazılar