Sitemizi Facebook'ta Beğenmek İster misiniz?

2 Mart 2012 Cuma

Anne Çocuk Sağlığı ve İlk Yardım Dersi 1. Ünite Özeti, AÖF Okulöncesi Öğretmenliği Ders Notları


ANNE ÇOCUK SAĞLIĞI VE İLK YARDIM
1.ÜNİTE:ANNE-ÇOCUK SAĞLIĞI

AMAÇLAR
  • Ana çocuk sağlığına ilişkin temel kavramları açıklamak
  • Ana çocuk sağlığını etkileyen değişkenleri açıklamak
  • Ana çocuk sağlığında risk yaratan etmenleri sıralamak
  • Ana çocuk sağlığının ülkemizdeki durumunu açıklamak
  • Ana çocuk sağlığının dünyadaki durumunu açıklamak
  • Sağlık Bakanlığı tarafından etkin bir biçimde sürdürülen proje ve programları sıralamak

AMAÇ 1
ANA ÇOCUK SAĞLIĞINA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLARI AÇIKLAMAK
Sağlık, toplumu oluşturan bireylerin bedensel, ruhsal ve sosyal olarak tam bir iyilik hali içerisinde bulunmasıdır. Sağlıklı bir toplum oluşturmada  bireylerin kendilerine ve sağlık personeline düşen sorumluluklar kadar, eğiticilere de görev ve sorumluluklar düşmektedir. Bebek ölüm hızı kırsal alanlarda ve okula hiç gitmemiş ya da sadece ilkokula gitmiş annelerin çocukları arasında daha yüksektir. Annenin doğum öncesi bakım ve doğum hizmetlerinden  yararlanma düzeyi arttıkça bebek ölüm hızı azalmaktadır. Görülmektedir ki, bebeklerin yaşamları annelerinin eğitim düzeyini, kadının statüsünü ve annenin sağlık hizmetlerinden faydalanabilme olasılığını çok yakından ilgilendirmektedir. Çocuk ölümlerinin azaltılması yalnız sağlık hizmetlerinin değil, toplumun eğitim düzeyinin yükseltilmesine bağlıdır. Koruyucu sağlık hizmetleri gelişimini sürdürürken, refahı yükseltmek,daha sağlıklı ve barış içinde bir gelecek için 1977 yılında Dünya Sağlık Assemblesi yapılmış,”Herkes İçin Sağlık” başlığı ile çıkılarak 38 adet 2000 Yılı Hedefleri belirlenmiştir. Dünya Sağlık Assemblesi’nin ardından, 1978 yılında Kazakistan’ın başkenti Almatı’da “Temel Sağlık Hizmetleri Bildirgesi” yayımlandı.

AMAÇ 2
ANA ÇOCUK SAĞLIĞINI ETKİLEYEN DEĞİŞKENLERİ AÇIKLAMAK
Çocuğun yeterince beslenme,aşı,eğitim ve sağlık gereksinimleri iktidarda şu ya da bu partinin olmasına,ekonominin gelişme ya da durgunluk dönemine girmesine,faiz hadlerine,savaş ya da barış ortamına bağlı kalmaktan çıkarılmalıdır.Yalnız Türkiye’de değil dünyanın pek çok ülkesinde yoksulluğun,eğitimsizliğin,aşırı doğurganlığın,kötü yaşam koşullarının,hatta silahlanmanın ağır bedelini çocuklar ödemektedir. Eğitim ve sosyoekonomik düzeyin düşük,primer sağlık hizmetlerinin yetersiz olduğu toplumlarda bebekler ve beş yaş altı çocuklar bu olumsuz durumdan en fazla etkilenen kesimi oluşturmaktadırlar. Çocuklara bu haklarının sağlanabilmesinin tek yönlü önlemler ile ulaşabilmesi olanaksızdır. Belirlenen hedeflere yaklaşmak için primer sağlık hizmetlerinin nitelik ve niceliği yanında örgün eğitim, halkın eğitimi, hekim ve diğer sağlık elemanlarının nitelik ve niceliği, bütçe, ulaşım ve iletişim olanakları, yasalar gibi çeşitli konuların gündeme gelmesi ve devletin çeşitli sektörlerini ilgilendiren bir politika üretilmesi gerekmektedir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri;o ülkenin ticari kapasitesi,kişi başına gelir düzeyi ve ortalama yaşam süresi gibi göstergelerden daha önemli bir parametre olan,bebek ölüm hızı ile değerlendirilmektedir.Bebek ölüm hızı, sadece çocuk sağlığının genel göstergesi olmayıp, aynı zamanda o ülkenin eğitim düzeyinin de göstergesidir.

AMAÇ 3
ANA ÇOCUK SAĞLIĞINDA RİSK YARATAN ETMENLERİ SIRALAMAK
Türkiye’deki ailelerin yarısı gerektiğinden fazla,dörtte biri gerektiğinden daha az kalori ve protein almaktadır. Hayvansal protein(et,yumurta,süt,yoğurt gibi) tüketimi Avrupa ülkelerinin üçte biri kadardır. Gelir dağılımındaki çarpıklıklar nedeniyle,ülkemiz nüfusunun(dolayısıyla çocukların) en az beşte biri yoksuldur. Ülkemizde üç milyon çocuk yoksulluk sınırında (günde 1.5$’ın altında) yaşamakta;her yıl 125.000 çocuk okula gidememekte,toplam çocuk nüfusunun üçte biri çalışmak zorunda kalmaktadır.Bunun yanı sıra sağlık alanında da yeterli harcama yapılmamaktadır.

AMAÇ 4
ANA ÇOCUK SAĞLIĞININ ÜLKEMİZDEKİ DURUMUNU AÇIKLAMAK
Türkiye nüfusunun %62’si doğurganlık çağındaki kadınlar ve çocuklardır.Nüfusun %37’sini 0-14 yaş grubu,15’ini 5 yaşından küçük çocuklar oluşturmaktadır.15-49 yaş kadınlar nüfusun yüzde 24’ünü oluşturmaktadır.Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003 verilerine göre ülkemizde de her yıl 2 milyona yakın(1.958.501) kadın gebe kalmakta,yılda 1.481.000 canlı doğum gerçekleşmekte ancak 48.280’i 1 yaşına bile gelmeden ölmektedir.0-1 yaş bebek ölüm hızı %0.29’dur.Yılda 700’den fazla kadın gebelik ve doğuma bağlı nedenlerle kaybedilmektedir.Türkiye’de anne ölüm oranının yüz binde 28.5 olmasına karşılık Bulgaristan’da 15,Danimarka’da 10, Fransa’da 10,İran’da 37,İsrail’de 5,İsveç’te 5’dir.Türkiye’de anne ölümlerinin yüksek oluşunun önde gelen nedenleri;doğum öncesi bakım hizmetlerinin yetersizliği,kanama,enfeksiyon ve toksemi gibi hastalıkların erken teşhis edilememesi ve annenin uygun tedaviyi almaması ve doğumların sağlık kuruluşlarında yapılamamasıdır.Yıllar içerisinde bebek ölüm hızının Türkiye genelinde azalmasına rağmen bölgeler arası farklılık sürmektedir.Postneonatal dönem ölümlerinin azaltılmasına yönelik sürdürülen bağışıklama,ağızdan sıvı tedavisi ve anne sütü uygulamalarının yaygınlaştırılmasıyla Postneonatal bebek ölümleri azalmaya başlamış,neonatal dönemdeki ölümler ön plana çıkmıştır.Bu programların olumlu etkileri iki kritik göstergede izlenmektedir.1963 yılında binde 200’ü geçen bebek ölüm hızı(BÖH) 2003’te de binde 29’a düşmüştür. Anne ölüm hızının ise 1970’lerden bu yana  %50 oranında azaltıldığı tahmin edilmektedir.Sağlık Bakanlığı’nca 1997 yılında yapılan Anne Ölümleri Araştırmasına Göre anne ölüm hızı yüz binde 54’tür.Bebek ölümlerinin %59’u yenidoğan ölümleridir.Neonetal bebek ölüm hızı binde 16.8, Postneonatal bebek ölüm hızı binde 11.7’dir.

AMAÇ 5
ANA ÇOCUK SAĞLIĞININ DÜNYADAKİ DURUMUNU AÇIKLAMAK
Yılda yaklaşık 130 milyon çocuk doğmakta,530.000 kadın gebelikte ya da doğum sırasında kaybedilmektedir.3 milyondan fazla çocuk ölü doğmaktadır.4 milyon çocuk ilk günlerde veya ilk haftalar içinde ölmektedir.Dünya Sağlık Örgütü son raporuna göre 10.6 milyon çocuk 5.yaş günlerini kutlamadan ölmektedirler.Bir çocuğun ölüm riskinin en yüksek olduğu dönem yaşamının ilk ayıdır,bu nedenle güvenli bir doğum ve etkin yenidoğan bakımı esastır.Yenidoğan ölümlerinin önde gelen nedenleri prematüre doğum,doğum asfiksisi ve enfeksiyonlardır.Bebek 1 aylık olduktan sonra 5 yaşına kadar çocuk ölümlerinin yarısından fazlasında pnömoni, diyare, sıtma, kızamık ve HIV ana nedenlerdir. Malnütrisyon ise bu ölümlerin yarısından fazlasına katkıda bulunur.

AMAÇ 6
SAĞLIK BAKANLIĞI TARAFINDAN  ETKİN BİR BİÇİMDE SÜRDÜRÜLEN PROJE VE PROGRAMLARI SIRALAMAK
Sağlık Bakanlığı yaşam kalitesini olumsuz etkileyen,anne ve çocuk ölümlerine yol açabilen sağlık problemlerinin çözümüne ve toplumun bu konuda bilinçlendirilmesine yönelik çeşitli çalışmalar yürütmektedir.Bu çalışmalarda öncelik çocuk ölümlerinde ve sakatlıklarında önde gelen nedenlere verilmiştir.Sağlık Bakanlığı tarafından etkin bir biçimde sürdürülen proje ve programlar yer almaktadır.Bu program ve projeler: Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Hastaneler Programı,Neonatal Resüsitasyon Programı, Akut Solunum Yolu Enfeksiyonlarının Kontrolü Programı, İshalli Hastalıkların Kontrolü Programı, Büyümenin İzlenmesi Programı, Demir Gibi Türkiye Kampanyası, İyot Yetersizliği Hastalıkları ve Tuzun İyotlanması Programı,Fenilketonüri ve Hipotiroidi Tarama Programı, Hemoglobinopati Kontrol Programı ve Bebeklerde D Vitamini Yetersizliğinin Önlenmesi ve Kemik Sağlığının Korunması Projesi’dir.


Benzer Yazılar



0 yorum:

Yorum Gönder